کدکم دندانپزشکی چیست؟ کاربرد کد کم در دندانپزشکی
کدکم یک تکنولوژی جدید برای ساخت پروتزهای دندانی است که از طریق سیستم‌های رایانه‌ای و ماشین‌های CNC و به صورت اتوماتیک و با دقت و سرعت بالا، پروتزهای دندانی مقاومی را برای استفاده دندانپزشکان تولید می‌کند. ورود کد کم در دندانپزشکی باعث افزایش سرعت و دقت در درمان‌های دندانپزشکی شده است. این سیستم بسیار پیشرفته و مدرن جایگزین مناسبی برای روش‌های سنتی تولید پروتزهای دندانی است.
CAD/CAM مخفف چیست؟
CADمخفف عبارت Computer Aided Design به معنی طراحی به کمک کامپیوتر و CAM مخفف عبارت Computer Aided Manufacturing به معنی ساخت به کمک کامپیوتر است. از این مفهوم در صنایع مختلفی برای طراحی و ساخت بسیاری از قطعات پیچیده استفاده می‌شود.
فناوری CAD/CAM این امکان را فراهم می‌کند که کاربر در سیستم رایانه مدل‌های سه بعدی ایجاد کرده و آن‌ها را با ماشین‌های کنترل عددی به واقعیت تبدیل کند و یک جسم سه بعدی از جنس‌های مختلفی مانند چوب، فلز، پلاستیک و … تولید کند.
تاریخچه کدکم
پیدایش کدکم به اواسط دهه 50 میلادی، یعنی زمانی که نیروی هوایی ایالات متحده یک سیستم دفاع هوایی را با استفاده از گرافیک توسعه داد برمی‌گردد. اولین معرفی تجاری CAD/CAM نیز در اواخر سال 1962 صورت گرفت ولی نقطه عطف آن در طول دهه‌های 70 و 80 میلادی بود. در این دوره CAD/CAM فرایند طراحی و ساخت را در صنایع مختلف متحول کرد.
کد کم برای اولین بار در اواسط دهه 80 میلادی در حوزه دندانپزشکی ورود کرد. از آن زمان تا به امروز، کد کم در دندانپزشکی پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته است. این تکنولوژی باعث شده است که تکنیک‌های پیچیده‌تر، نتایج بهتر و گزینه‌های متنوع‌تری از درمان در اختیار دندانپزشکان و لابراتوارها قرار بگیرد.
کاربردهای کدکم در دندانپزشکی
✓ تولید انواع پروتزهای زیرکونیایی مانند بریج، اینله، انله و …
✓ ساخت هسته‌های دندانی زیرکونیایی (PFZ) با ماشین‌آلات کدکم دندانپزشکی
✓ تولید و ساخت انواع اباتمنت‌های سفارشی (کاستومایز اباتمنت) برای هم‌خوانی بیشتر با شرایط فک و دندان
✓ ساخت روکش‌های سرامیکی با استفاده از لیتیوم دی سیلیکات (گلس سرامیک)
ورود کدکم به دندانپزشکی
بسیاری از کلینیک‌ها و لابراتوارهای دندانپزشکی در جهان به منظور کارایی بیشتر، کاهش هزینه‌ها، افزایش رضایت بیمار و در نهایت کسب سود بیشتر، توجه ویژه‌ای به استفاده از این تکنولوژی در مراحل مختلف درمان داشته‌اند. به منظور دریافت نتایج بهتر در ترمیم‌های دندانی و شباهت بیشتر به آناتومی دندان طبیعی انسان، استفاده از فناوری کد کم با اقبال بسیار زیادی از طرف دندانپزشکان و دندانسازان مواجه شده است. فرآیند آماده سازی و بر طرف کردن پوسیدگی‌های دندان، اسکن، طراحی، ساخت و پردازش نهایی با روش کدکم دندانپزشکی، سرعت و دقت را به میزان زیادی افزایش داده است.
مزایای استفاده از فناوری کدکم دندانپزشکی
✓اتلاف وقت کمتر بیمار و دندانپزشک در کلینیک دندانپزشکی
✓ روش ساده‌تر برای تولید نسبت به روش‌های سنتی
✓ کاهش قابل توجه هزینه برای کلینیک دندانپزشکی
✓ کاهش مصرف مواد اولیه
✓ بهره‌وری و دقت بالا نسبت به روش‌های سنتی
مراحل ساخت پروتز دندانی به روش کدکم دندانپزشکی
✓ ابتدا باید یک مدل سه بعدی از وضعیت دندان‌های بیمار تهیه شود. این کار به دو روش صورت می‌گیرد:
- روش اول: دندانپزشک پس از آماده سازی دندان برای قرارگیری روکش، به روش سنتی قالب گیری می‌نماید. سپس از این قالب کست دندانی تهیه شده و کست را با اسکنر لابراتواری اسکن می‌کنند.
- روش دوم: با روش‌های دیجیتال و به کمک اسکنر داخل دهانی، دندان بیمار را اسکن کرده و فایل اسکن برای لابراتوار دندانسازی ارسال می‌شود.
✓ سپس با بهره‌گیری از نرم افزارهای CAD، یک پروتز دندانی، متناسب با لثه، دندان‌های مجاور و شرایط فک و دهان بیمار بر روی فایل ارسالی طراحی می‌گردد.
✓ در این مرحله طراحی صورت گرفته با نرم افزارهای CAM، به کدهای قابل خوانش (G-Code) برای دستگاه‌ها تبدیل شده و سپس به ماشین‌های میلینگ، پرینتر سه بعدی منتقل می‌گردد.
✓ دستگاه میلینگ که یکی از دستگاه‌های اصلی در فرآیند کدکم دندانپزشکی به حساب می‌آید طراحی مورد نظر را بر روی دیسک زیرکونیا، پریمیلد اباتمنت، گلس سرامیک و … پیاده سازی کرده و پروتز دندانی را تراش می‌دهد.
✓ در ادامه روند تولید پروتز، لازم است برخی از تولیدات این دستگاه‌ها در کوره‌های سینترینگ قرار بگیرند، رنگ آمیزی شده و گلیز شوند تا در نهایت پروتز مورد نظر با کیفیت مطلوب تولید گردد.
معایب استفاده از سیستم کدکم دندانپزشکی
در ساخت پروتزهای دندانی به روش سنتی برای طبیعی شدن ظاهر دندان از پرسلن استفاده می‌شود. در صورتی‌که اگر تکنسین دنداساز، تبحر و تجربه کافی در ساخت پروتز دندانی را داشته باشد دندانی بسیار ظریف و با جزئیات بالا را خواهد ساخت که به دندان طبیعی انسان بسیار نزدیک است. اما در روش کدکم دندانپزشکی معمولا از رنگ آمیزی برای رسیدن به ظاهر طبیعی دندان استفاده می‌شود. البته این مساله با استفاده از بلوک‌های زیرکونیایی چند لایه (Multi Layer) در دستگاه‌های میلینگ قابل حل است. این موضوع فقط در مورد روکش‌های زیرکونیایی صادق بوده و عملیات تولید گلس سرامیک و یا کاستومایز اباتمنت با روش‌های کدکم دندانپزشکی بسیار با دقت بالا و رعایت جزئیات همراه است.
کلام آخر
از ابتدای ورود فناوری کدکم به دندانپزشکی تا امروز، پیشرفت‌های قابل توجهی حاصل شده است به نحوی‌که امروزه تولیدات این روش استحکام و زیبایی بسیار خوبی دارند. همچنین به دلیل گسترش به کارگیری اسکنر داخل دهانی در درمان‌های دندانپزشکی، انتظار می‌رود در سال‌های آینده کدکم نقش پررنگ‌تری در زمینه درمان‌های دندانپزشکی داشته باشد. بنابراین استفاده از تکنولوژی کدکم دندانپزشکی در کلینیک‌ها بدون نیاز به سرمایه‌گذاری کلان قابل اجرا خواهد بود.
تولید خودکار پروتزهای دندانی با دقت و سازگاری بالا، ساخت ترمیم‌های طبیعی و زیبا، ایجاد دندانی مستحکم و مقاوم و همچنین انعطاف‌پذیری بالا در درمان، از مهم‌ترین مزایای تکنولوژی CAD/CAM هستند.