PMMA چیست؟
متیل متاکریلات (MMA) که یک ماده محرک و سرطان زا به حساب می‌آید در صورت پلیمریزاسیون، به یک ماده زیست سازگار به نام پلی متیل متاکریلات (PMMA) تبدیل می‌شود که در صنایع مختلف پزشکی کاربرد دارد. یکی از مهمترین کاربردهای PMMA در پزشکی، استفاده به عنوان سیمان استخوانی است. در واقع هنگام کاشت ایمپلنت‌های استخوانی به عنوان سیمان استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرد و قفل‌شدگي مکانيکي خوبي بين سطح نامنظم استخوان و ایمپلنت‌ها ايجاد مي‌کند.
اگرچه پلیمرهای بسیاری در دندانپزشکی استفاده می‌شوند اما پلی متیل متاکریلات یا PMMA در دندانپزشکی به دلیل خواصی مانند چگالی کم، هزینه مناسب، زیبایی، شکل پذیری و … کاربرد گسترده‌ای داشته و بسیار محبوب است. این ماده با نام‌های مختلفی مانند پلکسی گلس و اکریلیک شناخته می‌شود و برای ساخت پروتزهای مصنوعی، پرکننده‌ها، نگهدارنده‌های ارتودنسی، روکش‌های موقت و همچنین ترمیم پروتزهای دندانی استفاده می‌شود.
پلی متیل متاکریلات دارای نقطه ذوب 320 درجه فارنهایت و محدوده چگالی 1.17 – 1.20 گرم بر سانتی متر مکعب است. این ماده در مقایسه با سایر پلیمرها و پلاستیک‌ها به محلول آبی واکنشی نشان نمی‌دهد و مقاومت بالایی در برابر خراش دارد.
پلی متیل متاکریلات در صنایع مختلف برای جایگزینی شیشه مورد استفاده قرار می‌گیرد چون سبک‌تر و مقاوم‌تر از شیشه است. در پزشکی نیز از آن به عنوان ماده‌ای ارزان قیمت و کاربردی، در ساخت ایمپلنت‌های استخوانی و دیگر موارد پزشکی استفاده می‌شود. PMMA ماده‌ای با زیست سازگاری بسیار بالا است که در موارد مختلف در صنعت دندانپزشکی و با هر کدام از ماشین‌های میلینگ دندانسازی Wet یا Dry مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد PMMA در دندانپزشکی
مهمترین کاربرد PMMA در دندانپزشکی استفاده از آن به عنوان روکش موقت است. این ماده به صورت دیسک در بازار موجود بوده و توسط میلینگ خشک و میلینگ تر قابل تراش است. از PMMA برای ساخت پایه‌ها و فریم‌های دندان مصنوعی، وسایل ارتودنسی و … استفاده می‌شود.
به طور کلی پیش از ساخت پروتزهای دندانی با استفاده از مواد مختلف، معمولاً یک نمونه اولیه از جنس PMMA به منظور اطمینان از فرم، عملکرد و تناسب آن ساخته می‌شود تا درون دهان بیمار ارزیابی گردد و با توجه به نتیجه آن، پروتز نهایی تولید گردد. این موضوع سبب گسترش به کارگیری از این ماده شده است.
با دیجیتالی شدن فرآیندهای مختلف دندانپزشکی و ظهور تکنولوژی CAD/CAM در دندانپزشکی، این ماده مورد توجه دندانسازان و دندانپزشکان قرار گرفته است و در ترمیم‌های موقت و یا ساخت نمونه اولیه پروتزها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی‌های PMMA در دندانپزشکی
به دلیل کاربرد گسترده PMMA در دندانپزشکی، این ماده متقاضی بسیاری دارد و در کاربردهای مختلفی از آن استفاده شده است. این ماده ترموپلاستیک در زمینه پروتزهای دندانی در سالیان اخیر تاثیر به سزایی داشته است. در ادامه تعدادی از ویژگی‌های منحصر به فرد PMMA در دندانپزشکی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
- زیبایی و ظاهر
زیبایی ظاهری و هماهنگی با سایر دندان‌های انسان از بزرگ‌ترین دلایل محبوبیت PMMA در دندانپزشکی است. پروتزهای بر پایه PMMA را به گونه‌ای طراحی می‌کنند که با دندان طبیعی و بافت لثه هماهنگی داشته باشد و درصد اطمینان بالاتری برای دندانپزشک و رضایت بیشتری را برای بیماران ایجاد کند.
- مقاومت
خواص مکانیکی بسیار خوب PMMA در دندانپزشکی باعث استفاده گسترده از این ماده شده است. خواصی مانند استحکام عالی، چقرمگی مناسب و دوام بسیار خوب. پلی متیل متاکریلات در برابر سایش و شکستگی مقاوم است و طول عمر خوبی دارد.
- قابلیت شکل پذیری
این ماده به اسانی شکل می‌پذیرد و کار بر روی آن برای دندانپزشک و دندانساز بسیار راحت است. این ویژگی باعث بالا رفتن ارزش این ماده شده است. شکل پذیری بسیار خوب این ماده باعث افزایش دقت و سرعت در پروتزهای تولیدی با این ماده است.
- زیست سازگاری
زیست سازگاری یک ماده در دهان به معنی تحریک یا حساس کردن بافت نرم دهان است. با مطالعات بالینی صورت گرفته می‌توان گفت بسیاری از فلزات باعث حساسیت در بافت دهان هستند و زیست سازگاری خوبی ندارند اما زیست سازگاری پروتزهای PMMA در دندانپزشکی بسیار عالی است و احتمال بروز عوارض جانبی بسیار پایین است.
- هزینه
PMMA نسبت به مواد ترمیمی دیگر، مانند فلزات و یا سرامیک‌ها، هزینه کمتری دارد و با توجه به مقاومت و دوام بسیار خوب، مورد توجه قرار گرفته است.